The Ramblers
Theo Uden Masman zegde begin jaren twintig van de vorige eeuw zijn baan op bij het statige dagblad Het Vaderland in Den Haag om een carrière in de muziek te beginnen. Hij begon zijn loopbaan op 21-jarige leeftijd als pianist bij The Original Jazz Syncopaters. Deze band speelde verschillende keren voor Radio Beukstraat, de particuliere zender in Den Haag van de radiopionier en grondlegger van de radio Ir. A. Steringa Idzerda.
In 1926 begon Theo Uden Masman met een echte loopbaan als beroepspianist bij de ‘Resonance Seven’, een band waarin twee kapelmeesters de scepter zwaaiden. Dat liep uiteindelijk uit op een conflict, waardoor de leiding als zodanig stopte en aan Theo werd gevraagd het commando over te nemen. Dat deed Theo met graagte en hij wijzigde de naam van de band in The Ramblers. Dat was het begin van een ware zegetocht.
The Ramblers hadden ongelooflijk veel succes, dat niet beperkt bleef tot Nederland. Het orkest speelde veel in Duitsland, Zwitserland, België en Denemarken.
The Uden Masman beschreef het succes van zijn orkest in een boek met als titel ‘Maar… wij komen terug’, de eerste jaren van The Ramblers. Hij schreef dat verhaal in de Hongerwinter van 1944-1945. Echter, het is nooit uitgegeven. Het is de Stichting Kunst en Cultuur Huizen geweest die het manuscript in 2020, 75 jaar nadat het was geschreven, alsnog in luxe druk en verlucht met veel unieke foto’s heeft uitgegeven. Daarmee ging een vurige wens van Theo Uden Masman 60 jaar na diens overlijden toch nog in vervulling.
Al veel eerder was de Stichting The Ramblers in contact gekomen met de Huizer kunststichting, die verschillende educatieve concerten met historische achtergrond organiseerde in Huizen (Plein 2000 en De Graaf Wichman) en ook een keer in Singer Laren op 21 november 2021.
The Ramblers hebben ook mindere jaren gekend. Dat was in de Tweede Wereldoorlog. De Nazi’s en de NSB maakten een eind aan ons omroepbestel, waaraan The Ramblers via een vast contract bij de VARA verbonden waren. De nieuwe machthebbers richtten in 1941 een “gelijkgeschakelde omroep” op met de naam De Nederlandsche Omroep en nam het personeel van de omroepverenigingen over. Zo ook o.a. The Ramblers. Daarmee was voor de orkestleden en hun gezinnen het gevaar van dwangarbeid in Duitsland via de Arbeitseinsatz geweken. Theo Uden Masman haatte de Nazi’s en de NSB en saboteerde waar hij maar kon allerlei opdrachten van de hoge NSB-er Willem Herweijer, die de directeur was van de Nederlandsche Omroep. Deze had per brief laten weten dat iedereen bij de omroep die opdrachten weigerde, ernstig rekening moest houden met de doodstraf. Toch heeft Theo Uden Masman verschillende opdrachten om voor Duits gezinde organisaties te spelen geweigerd, maar dat kon hij niet bij alles volhouden. Zanger-trombonist Marcel Thielemans zei in een interview “zo veel verkeerds deden we niet, de bakker bakte brood en wij speelden noten”.
Wijlen mr. Harm Mobach, onder meer hoogleraar, fiscalist en Raadsheer van het Gerechtshof in ’s Hertogenbosch heeft na de oorlog een zeer gedegen onderzoek gedaan naar de rol van The Ramblers en Theo Uden Masman in de Tweede Wereldoorlog en vastgesteld dat hun niets te verwijten viel. Toch werd Theo Uden Masman gestraft door een Ereraad, die het niet nodig vond dat Theo zijn verdediging mocht voeren. Hij werd dan ook niet gedagvaard. Theo protesteerde bij het Militair Gezag in Den Haag en kreeg gelijk. Het proces moest over, echter het ‘hoger beroep’ werd helaas afgewikkeld door dezelfde Ereraad, hetgeen natuurlijk in strijd was met een zuivere rechtspleging. De hoogste baas van het Militair Gezag, generaal mr. Kruls zag dat ook en zijn Militair Gezag verbood dat de uitspraken van de Ereraden gepubliceerd werden. Deze Ereraden beschikten namelijk niet over een wettelijke basis of goedkeuring en hun uitspraken hadden daardoor geen rechtskracht. Hoewel er van de oorspronkelijke aanklachten in de tweede zitting vrijwel niets overbleef en de Ereraad moest bekennen dat men de plank had misgeslagen, werd die nieuwe uitspraak minder bekend omdat die in tegenstelling tot de eerste niet mocht worden gepubliceerd. Wel vond de Ereraad dat Theo Uden Masman in een “conflict van plichten” verzeild was geraakt. Voor de VARA was dit reden genoeg om The Ramblers in februari 1946 weer in vaste dienst te nemen.
Gek genoeg heeft iemand op Wikipedia gemeld dat The Ramblers hadden “gecollaboreerd” met de Nazi’s. Nota bene hielden Theo Uden Masman en zijn vrouw Betsy tijdens de oorlog een joodse onderduikster voor de Nazi’s in hun huis verborgen. (Maar dat stond er niet bij op Wikipedia) Dat dit zeer gevaarlijk was behoeft geen betoog. Er zijn wel Nederlanders voor minder gefusilleerd door de Duitsers.
The Ramblers werden na de oorlog opnieuw razend populair bij het luisterpubliek van de VARA en andere omroepen. Minstens 2000 radio-uitzendingen verzorgden zij voor de VARA. Toch begonnen bij de VARA-bazen andere ideeën over muziek te ontstaan. Nieuwe muziekvormen dienden zich aan. In 1959 danste de opgeschoten jeugd de ‘twist’. De Beatles kwamen kort daarna en ook de Rolling Stones. Bij de VARA vond men dat The Ramblers hadden afgedaan en bovendien ging de gezondheid van Theo Uden Masman achteruit. In 1964 werd het orkest aan de dijk gezet.
Maar dat betekende gek genoeg niet het einde van The Ramblers. Er werd een fanclub opgericht die het orkest regelmatig liet spelen op diner-dansants. In de jaren zeventig nam de TROS The Ramblers weer in dienst. Ze stonden nu onder leiding van Jack Bulterman. Later werden ze het huisorkest van Omroep MAX en speelden ze vaak op 50-Plus beurzen op de stand van deze omroep.
Het hoogbejaarde bestuur van de fanclub had een jaar of twintig geleden laten weten dat ze ermee wilden stoppen “omdat wij meer in ziekenhuizen wonen dan thuis”. De fanclub is toen opgegaan in een Stichting the Ramblers. Deze heeft sinds kort een nieuw bestuur met als voorzitter Joop Daalmeijer, o.a. oud voorzitter van de Raad voor Cultuur, voorzitter van de Raad van Toezicht van de HKU en oud omroepdirecteur (Veronica). De stichting heeft vanaf het begin haar zetel in Huizen. De orkestleider die dit jaar bij het orkest vertrok, Cees Kranenburg, woont ook in Huizen. Hij is opgevolgd door trompettist Loet van der Lee.
Er is geen orkest waarover zoveel in boeken is geschreven als over The Ramblers. De VARA heeft zelf het boek “Mooi Holland, De woelige jaren van The Ramblers” uitgebracht. Ook heeft de VARA een elfdelige radio-documentaire over The Ramblers uitgezonden.
Bij de stichting berusten alle rechten, composities, teksten, arrangementen (partituren) welke door de jaren heen tot het repertoire van The Ramblers behoren en hebben behoord. De stichting heeft verder tot doel het bewaren en bewaken van het historisch erfgoed The Ramblers in de omroepstad Hilversum en Radio PHOHI in Huizen.
Stichting The Ramblers, Simone de Beauvoirlaan 105, 1277 BN in Huizen, telefoon 0651436663, mail nolvanbennekom@kpnmail.nl